Narodowe Centrum Badań i Rozwoju uruchomi 14 listopada 2025 roku XIII konkurs GOSPOSTRATEG poświęcony opracowaniu strategii poszukiwań i wykorzystania złóż wodoru naturalnego w Polsce. Na realizację projektu przeznaczono 20 mln zł, a wyniki mają posłużyć Ministerstwu Klimatu i Środowiska do kształtowania polityki surowcowej i energetycznej kraju.
Konkurs ma na celu znalezienie zespołów z odpowiednią wiedzą i kompetencjami do realizacji projektu pod nazwą „Program poszukiwania, rozpoznawania i zagospodarowania złóż naturalnego wodoru dla kształtowania polityki surowcowej i energetycznej Polski”. Zapotrzebowanie na opracowanie takiego programu zgłosiło Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
Wodór naturalny jako alternatywa dla zielonego wodoru
Prof. Jerzy Małachowski, dyrektor NCBR, podkreślił znaczenie tej inicjatywy: „Włączenie polskich naukowców i ekspertów w przygotowanie spójnego programu rozwojowego dotyczącego naturalnego wodoru – z uwzględnieniem m.in. opłacalności jego wykorzystania – może wesprzeć zieloną transformację i zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne Polski.”
Dyrektor NCBR zwrócił uwagę na kluczową zaletę wodoru naturalnego: „W przeciwieństwie do innych typów wodoru, jak szary czy czarny, naturalny wodór to paliwo niemal bezemisyjne, możliwe do pozyskania przy niewielkiej lub wręcz zerowej emisji dwutlenku węgla. Pod tym względem przypomina zielony wodór. Jednak ma tę przewagę, że nie wymaga zabezpieczania energii z odnawialnych źródeł i słodkiej wody w procesie produkcyjnym.”
Potencjał geologiczny i doświadczenie przemysłowe
Geolodzy z USA szacują, że Ziemia może wytwarzać setki milionów ton naturalnego wodoru rocznie. Według raportów Unii Europejskiej gaz ten pomoże w przechodzeniu na czystą energię i ograniczaniu emisji w różnych sektorach gospodarki. Kraje UE prowadzą już poszukiwania naturalnego wodoru, ale w Polsce jego zasoby nie zostały jeszcze dobrze poznane.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska wskazuje, że Polska ma duże doświadczenie w poszukiwaniu złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, więc po odpowiednich zmianach w procedurach można to wykorzystać także do poszukiwania i zagospodarowania złóż naturalnego wodoru.
Zakres i cele programu
Program, który powstanie w wyniku konkursu, ma wskazać obszary perspektywiczne dla pozyskania wodoru naturalnego oraz oszacować wielkość zasobów i wypracować metodykę ich obliczania. Ma również określić, jak wodór powstaje i przemieszcza się we wnętrzu Ziemi oraz gdzie dokładnie może występować w Polsce.
Kluczowym elementem będzie mapa drogowa pokazująca, jak szukać, badać i gospodarczo wykorzystać złoża naturalnego wodoru w Polsce. Uwzględni ona wymagania prawne, ekonomiczne, technologiczne i środowiskowe niezbędne do podjęcia takiej działalności.
Warunki konkursu
Do konkursu mogą przystąpić konsorcja składające się maksymalnie z pięciu podmiotów, w tym co najmniej trzech organizacji badawczych. Mogą to być organizacje badawcze, spółki prawa handlowego, fundacje oraz stowarzyszenia. Zgłoszone projekty mogą obejmować badania podstawowe, badania przemysłowe, eksperymentalne prace rozwojowe oraz obowiązkowe prace przedwdrożeniowe.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska zakłada, że trzy lata to wystarczający czas na przygotowanie kompleksowych propozycji dotyczących organizacji i przepisów prawnych związanych z poszukiwaniem, rozpoznawaniem i wykorzystaniem naturalnego wodoru w Polsce.
Wnioski o dofinansowanie NCBR będzie przyjmować w systemie LSI od 14 listopada 2025 roku do 16 stycznia 2026 roku do godziny 16:00. Na przełomie listopada i grudnia 2025 roku zaplanowano organizację spotkania informacyjnego w formule online.
Naturalny wodór jako geologiczne źródło energii stanowi potencjalnie przełomowe uzupełnienie miksu energetycznego w procesie transformacji energetycznej. W przeciwieństwie do wodoru produkowanego metodami przemysłowymi, wodór naturalny nie wymaga energochłonnego procesu elektrolizy ani infrastruktury OZE, co może znacząco obniżyć koszty i ślad węglowy jego pozyskania. Dla Polski, kraju z wieloletnim doświadczeniem w geologii naftowej i gazowej, eksploracja zasobów wodoru naturalnego może otworzyć nową ścieżkę dywersyfikacji źródeł energii i wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego. Opracowanie kompleksowej strategii w tym zakresie wpisuje się w szersze działania Unii Europejskiej zmierzające do budowy gospodarki wodorowej jako elementu realizacji celów klimatycznych.