Polska znajduje się w krytycznym momencie transformacji energetycznej, zmagając się z wyzwaniem przejścia z systemu energetycznego opartego na węglu w kierunku zrównoważonej, niskoemisyjnej przyszłości. Historyczna zależność kraju od paliw kopalnych i jego pozycja jako jednej z najbardziej wysokoemisyjnych gospodarek w Europie wymagają kompleksowego i wieloaspektowego podejścia do dekarbonizacji, zgodnego z aktualizowanymi celami Unii Europejskiej i globalnymi zobowiązaniami klimatycznymi – przekonują eksperci w raportach.
Ostatnie raporty ekspertów z globalnej organizacji klimatycznej Clean Air Task Force rzucają światło na drogę Polski ku zrównoważonej przyszłości energetycznej. „A Vision for Poland’s Clean Energy Transition” i „Decarbonising Poland’s Energy System: A Scenario-Based Evaluation” oferują dogłębne analizy i rekomendacje dla polskiej polityki energetycznej, podkreślając potrzebę zróżnicowanego miksu energetycznego, solidnej infrastruktury i aktywnego udziału społeczeństwa.
Transformacja energetyczna Polski w kierunku bezemisyjnej energii to nie tylko imperatyw środowiskowy, ale także wyjątkowa szansa na wzrost gospodarczy i konkurencyjność przemysłu. Odejście od węgla na rzecz odnawialnych źródeł energii, takich jak energia wiatrowa, słoneczna i jądrowa, w połączeniu z postępami w zakresie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) oraz produkcji czystego wodoru, umożliwia Polsce zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i wspieranie innowacji technologicznych.
Raporty CATF podkreślają kilka kluczowych założeń dla polskiej transformacji energetycznej, w tym znaczenie alternatywnych rozwiązań technologicznych, długoterminowego planowania i rozwoju infrastruktury, udziału społeczeństwa oraz współpracy międzyregionalnej.
Polityka energetyczna wymaga elastyczności
Niniejsze założenia wskazują potrzebę elastycznego, inkluzywnego i perspektywicznego podejścia do polityki energetycznej, które uwzględnia szereg rozwiązań technologicznych i interesów poszczególnych podmiotów.
Kierunki wskazane przez autorów raportów akcentują również rolę partycypacji publicznej i sprawiedliwych zasad społecznych, uznając wpływ polityki energetycznej na społeczności, zwłaszcza w regionach uzależnionych od węgla. Transformacja stanowi okazję do zaangażowania lokalnych interesariuszy, budowę local content, zapewniając, że przejście na czystsze źródła energii jest sprawiedliwe i nie pozostawia nikogo w tyle.
– Jeśli w obecnej kadencji politycznej zostanie wdrożona odpowiednia polityka – wspierająca inwestycje w szereg technologii produkcji czystego wodoru i wdrażanie w priorytetowych sektorach użytkowników końcowych – Polska może odegrać wiodącą rolę we wdrażaniu europejskiej gospodarki czystego wodoru – podkreśla Alex Carr, Program Manager, Zero-Carbon Fuels at CATF.
Co więcej, transformacja w kierunku czystej energii jest umiejscowiona w szerszym kontekście europejskim, co wymaga współpracy międzyregionalnej i dostosowania do celów energetycznych i klimatycznych UE. Wspólne inicjatywy, takie jak rozwój regionalnej infrastruktury transportu i składowania CO2 oraz ustanowienie korytarzy wodorowych i dolin wodorowych, stanowią przykład potencjału wspólnego postępu w kierunku dekarbonizacji.
Istotna rola wodoru
W raportach podkreślono również znaczącą rolę zeroemisyjnego wodoru – w szczególności zielonego wodoru, jako istotnego elementu strategii dekarbonizacyjnej.
Polska jest już znaczącym producentem wodoru w Unii Europejskiej, ale wytwarza go głównie w procesach wysokoemisyjnych. Jednak przejście na produkcję czystego wodoru z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii i potencjalne wdrożenie technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) daje Polsce znaczne możliwości zmniejszenia śladu węglowego.
Włączenie odnawialnego i niskoemisyjnego wodoru do polskiego miksu energetycznego może odegrać kluczową rolę w różnych sektorach, w tym w przemyśle ciężkim i transporcie.
Nadając priorytet produkcji i wykorzystaniu czystego wodoru, Polska może znacząco przyczynić się do dekarbonizacji sektorów trudnych do dekarbonizacji, zmniejszyć zależność od paliw kopalnych i wspierać szersze cele UE w zakresie zrównoważonej i neutralnej dla klimatu gospodarki.
Clean Air Task Force (CATF) opracowała narzędzie analizy cyklu życia (Life Cycle Analysis – LCA) przeznaczone do obliczania i porównywania profili emisji związanych z różnymi metodami produkcji i transportu czystego wodoru. Narzędzie to jest niezbędne do oceny całego łańcucha wartości czystego wodoru, od jego produkcji po dostawę, zapewniając, że wpływ na środowisko jest w pełni zrozumiały i zminimalizowany.
Polska strategia rozwoju czystego wodoru powinna być rozwijana i implementowana w ścisłej współpracy z Unią Europejską i sąsiadującymi krajami. Kluczowe znaczenie ma ustanowienie wspólnych ram certyfikacji i solidnych standardów. Takie podejście do współpracy gwarantuje, że produkowany i dostarczany czysty wodór w całym regionie jest rzeczywiście niskoemisyjny, skutecznie przyczyniając się do realizacji szerszych celów klimatycznych. Przestrzegając tych rygorystycznych standardów i wykorzystując zaawansowane narzędzia do rozliczania emisji, Polska może odegrać znaczącą rolę w gospodarce czystego wodoru, przyspieszając przejście na bardziej zrównoważony i niskoemisyjny krajobraz energetyczny.
Co więcej, koncentracja Polski na czystym wodorze jest zgodna z europejskimi inicjatywami na rzecz stworzenia gospodarki wodorowej i infrastruktury, takiej jak korytarze wodorowe i doliny wodorowe, ułatwiające współpracę transgraniczną i innowacje. To dostosowanie nie tylko pozycjonuje Polskę jako kluczowego gracza w europejskim krajobrazie wodorowym, ale także podkreśla znaczenie wspólnych wysiłków na rzecz przyspieszenia przejścia na czystsze rozwiązania energetyczne.
– Polska znajduje się w kluczowym momencie dla swojej przyszłości energetycznej i aby zapewnić sobie niezawodne dostawy zeroemisyjnej energii, musi rozwijać solidne ramy wsparcia politycznego, które zachęcają do przyjęcia szerokiej gamy technologii – powiedziała Tamara Lagurashvili, Director, Central and Eastern Europe at Clean Air Task Force.
Podróż Polski w kierunku zrównoważonej przyszłości energetycznej jest naznaczona zarówno wyzwaniami, jak i możliwościami. Raporty CATF zawierają mapę drogową dla tej transformacji, podkreślając potrzebę zróżnicowanego koszyka energetycznego, solidnej infrastruktury, aktywnego zaangażowania publicznego i współpracy regionalnej. Gdy Polska wyrusza w tę transformacyjną podróż, to właśnie to zaangażowanie w zrównoważony rozwój, innowacje i integrację społeczną będzie miało kluczowe znaczenie dla osiągnięcia odpornego i niskoemisyjnego systemu energetycznego.
